باغ ارم شیراز، باغی گیاه‌شناسی از دوران سلجوقی
باغ ارم شیراز به‌عنوان یکی از زیباترین باغ‌های ایران که حتی سرونازها آن شهرت جهانی دارد، با ثبت در فهرست میراث جهانی، نمونه ویژه‌ای از باغ‌های تاریخی و گیاه‌شناسی را به جهانیان معرفی می‌کند.
به گزارش ایسنا، باغ ارم شیراز یکی از 9 باغی است که به‌تازگی در پرونده «باغ ایرانی» در فهرست میراث جهانی ثبت شده است. باغ ارم که یکی از زیباترین باغ‌های ایران در شمال غربی شیراز است، در خیابان ارم قرار دارد و مساحت آن 110هزار و 380 مترمربع و زیربنای آن، 1869 مترمربع است. مورخان تاریخ ساخت این باغ را به سده پنجم هجری قمری، یعنی دوران حکومت اتابک قراچه سلجوقی نسبت داده‌اند و برخی حافظ پژوهان و مورخان نیز با استناد به ابیاتی از غزل‌ها و قصیدهای حافظ شیرازی که در مدح شاه شیخ ابواسحاق اینجو سروده است، این باغ را به شیخ متعلق و در دوران او آباد می‌دانند.
در زمان تیموریان، باغ ارم الهام‌بخش تیمور برای ساخت باغی به همین نام در سمرقند بود، البته از وضعیت باغ ارم در دوره صفویه، افشاریه و زندیه اطلاع دقیقی در دست نیست. در اواخر دوره زندیه و اوایل دوره قاجاریه نیز سران ایل قشقایی این باغ را محل ایل خود ساختند و جانی‌خان نخستین ایل‌خان قشقایی و پسرش محمدقلی‌خان، حصار و نخستین بنای باغ را ساختند. در دوره ناصرالدین‌شاه، حاج حسنعلی‌خان نصیرالملک از بزرگان شیراز این باغ را از سران ایل قشقایی خرید و ساختمان زیبای کنونی را در آن بنا کرد.
در این کتاب همچنین آمده است: این باغ مدتی در اختیار قشقایی‌ها بود تا این‌که در زمان استانداری معتصم‌الدوله فرخ، برای بدهی مالکان آن و مطالبات دولت به تصرف دولت درآمد و در سال 1345 به دانشگاه شیراز واگذار شد و اکنون نیز در اختیار این دانشگاه است.
در سال‌های 1345 تا 1350 تعمیرات اساسی در این باغ انجام شد و زمین وسیعی در حاشیه بلوار ارم کنونی و بلوار آسیاب سه‌تایی به آن افزوده شد. دانشگاه شیراز از این مجموعه تا پیروزی انقلاب اسلامی به‌عنوان باشگاه دانشگاه و پس از انقلاب به‌عنوان دانشکده حقوق و کتابخانه استفاده می‌کرد و از سال 1359 به‌عنوان باغ گیاه‌شناسی از آن استفاده می‌شود.
درباره عمارت اصلی باغ نیز در این کتاب توضیح داده شده است: عمارت اصلی باغ که رو به مشرق ساخته شده، از نظر معماری، نقاشی، حجاری، کاشی‌کاری، گچ‌بری، خوش‌نویسی و آجرکاری از بناهای ماندگار دوره قاجار است. اگرچه سبک معماری آن، آمیزه‌ای از سبک معماری صفویه، زندیه و قاجاریه با نگاهی به معماری و تزیینات تخت جمشید است. این ساختمان سه طبقه دارد که طبقه زیرین آن حوضخانه‌ای برای استراحت در روزهای گرم تابستان دارد و تاق آن با کاشی‌های هفت‌رنگ مزین شده است.
این باغ علاوه بر در اصلی و ورودی خود، یک در قدیمی در انتهای باغ، یعنی در گوشه شرقی باغ دارد که سال 1315 هجری قمری ساخته شده است. سردر قدیمی، آجرکاری شده و بر پیشانی آن کتیبه‌ای از سنگ مرمر به‌کار رفته و دو کتیبه کاشی‌کاری نیز در دو سوی آن نصب شده است. کتیبه سنگ مرمر به خط نستعلیق بوده و روی آن نوشته شده است: «از وزیر شه نصیرالملک راد دایما باغ ارم آباد باد».
جام جم آنلاین
